Trong tháng 06/2023, chỉ số giá lương thực toàn cầu giảm còn 122.3 điểm so với mức cao nhất hồi tháng 03/2023 - 159.7 điểm.

Mặc dù vậy, với việc nhiều nhân tố xảy ra đồng thời - hiện tượng El Nino xuất hiện, nhiều quốc gia bị mất mùa, thỏa thuận ngũ cốc biển Đen tan vỡ - chúng có thể gây tác động xấu đến giá lương thực toàn cầu trong thời gian tới.

Hiện tượng El Nino có khả năng xuất hiện cao

Tổ chức Khí tượng Thế giới mới đây ước tính 90% khả năng hiện tượng thời tiết El Nino, liên quan đến sự nóng lên bất thường của Thái Bình Dương, sẽ diễn ra trong suốt năm 2023 và có cường độ vừa phải.

Các sự kiện El Nino dẫn đến thời tiết nóng hơn, khô hơn ở những khu vực như Brazil, Australia và Indonesia, làm tăng nguy cơ cháy rừng và hạn hán. Ở những nước khác như Peru và Ecuador, mưa nhiều dẫn đến lũ lụt.

Bằng chứng từ 10 sự kiện El Nino trong 50 năm qua cho thấy những tác động của hiện tượng này lên giá cả toàn cầu tương đối khiêm tốn và ở mức độ không rõ ràng. Mặc dù hiện tượng thời tiết này làm giảm năng suất cây trồng ở mức trung bình, nhưng không gây ra cú sốc về sản lượng lương thực toàn cầu.

Tuy nhiên, khi kết hợp với nhiều yêu tố khác, rủi ro an ninh lương thực toàn cầu lại tăng cao.

Chủ động dự trữ và cấm xuất khẩu lương thực

Ấn Độ vừa trở thành quốc gia đầu tiên cấm xuất khẩu lúa mì. Quyết định trên khiến nhiều chuyên gia kinh tế không khỏi lo lắng, bởi đa số các nước nhập khẩu hiện nay đều tin tưởng Ấn Độ, quốc gia sản xuất lúa mì lớn thứ 2 thế giới, trong việc đảm bảo nguồn cung hậu xung đột Nga-Ukraine.

Cùng với Ấn Độ, Ai Cập, Kazakhstan, Kosovo và Serbia cũng đã quyết định cấm xuất khẩu lúa mì để đảm bảo nguồn cung trong nước.

Thỏa thuận ngũ cốc biển Đen sụp đổ

Việc Nga dừng thỏa thuận ngũ cốc khiến an ninh lương thực toàn cầu và vấn đề giá cả có thể chịu ảnh hưởng nghiêm trọng khi nông sản của Ukraine gặp khó khăn trong việc xuất đi các nước trên thế giới.

Trước khi xung đột bùng phát, Ukraine chiếm 10% xuất khẩu lúa mì toàn cầu, cũng như gần một nửa dầu hướng dương trên thế giới. 90% lượng ngũ cốc xuất khẩu của nước này được vận chuyển qua Biển Đen.

Báo cáo định kỳ 6 tháng từ Bộ phận Thị trường và Thương mại của FAO cảnh báo, sự sụt giảm về nhập khẩu lương thực là một diễn biến đáng lo ngại ở cả hai nhóm nước. Những lo ngại này còn trầm trọng hơn khi thực tế là giá quốc tế thấp hơn giá trong nước đối với một số mặt hàng lương thực, cho thấy áp lực chi phí sinh hoạt có thể vẫn xảy ra trong năm 2023.